Khái niệm: Ngân hàng là một tổ chức tài chính kết nối giữa khách hàng thâm hụt vốn và khách hàng có thặng dư vốn, đây là loại hình tổ chức tín dụng hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ với nhiệm vụ nhận tiền gửi và sử dụng số tiền gửi này để cấp tín dụng, cung ứng các dịch vụ thanh toán

Lịch sử ra đời của ngân hàng:

• Khoảng 3500 TCN, xuất hiện việc ký gửi các vật phẩm cá nhân cho các dòng temple ở Tây Âu
• Đến thời kỳ văn minh Hy Lạp, khoảng thế kỷ VI TCN, xuất hiện hoạt động gửi, nhận, ký gửi tiền cho vay ⇒ hoạt động ngân hàng đã trở nên rõ nét. 
• 1609 Hà Lan thành lập ngân hàng Amsterdam – khởi điểm cho ngân hàng kỷ nguyên hiện đại

Có thể nói, lịch sử ra đời của ngân hàng đã có sự phát triển qua các thời kỳ: từ thời Cổ Hy Lạp, thời La Mã, Thời trung cổ Thiên Chúa giáo và thời kỳ cận đại

Lịch sử phát triển hệ thống ngân hàng Việt Nam:

Lịch sử tiền tệ:

• Trước năm 1945: Việt Nam là nước thuộc địa nửa phong kiến nên chịu sự thống trị, đô hộ của thực dân Pháp ⇒ Hệ thống tín dụng, tiền tệ được thiết lập phục vụ chủ yếu cho hoạt động chính sách thuộc địa của nhà nước Pháp tại Việt Nam thông qua ngân hàng Đông Dương là người tổ chức thực hiện. 
• Sau cuộc tổng khởi nghĩa 1945, lực lượng cách mạng đã không chiếm được Ngân hàng Đông Dương
• Cuối tháng 10-1945 nhà nước in giấy bạc loại 5 đồng, 10 đồng và 20 đồng, và dập tiền nhôm loại 2 hào và 5 hào”. 
• Đầu tháng 12/1945, đồng tiền đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà ra đời m
• Ngày 31-1-1946, Chính phủ ra Sắc lệnh số 18/B cho phép phát hành giấy bạc Việt Nam tại miền Nam Trung bộ, từ vĩ tuyến 16 trở ra
• Ngày 13-8-1946, Chính phủ ra Sắc lệnh số 154 – SL, quyết định mở rộng việc phát hành giấy bạc Việt Nam ra miền Bắc, Trung Bộ (từ vĩ tuyến 16 trở ra). 
• Tháng 11-1946, tại kỳ họp thứ hai, Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã quyết định cho phát hành giấy bạc Việt Nam trong cả nước.

Lịch sử thành lập ngân hàng:

Ở miền bắc: 

• Ngày 06/5/1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 15/SL thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam quy định
• Năm 1960 Ngân hàng Quốc gia Việt Nam đổi tên thành Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Ở miền nam:

• Ngày 31 tháng 12 năm 1954 Vua Bảo Đại ký QĐ số 48 thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam

Từ năm 1954 -1975 hệ thống ngân hàng ở miền Nam Việt Nam được tổ chức theo mô hình ngân hàng tư bản chủ nghĩa đó là hệ thống ngân hàng hai cấp do nền kinh tế ở miền Nam bao gồm: Ngân hàng Quốc gia Việt Nam và các Ngân hàng chuyên nghiệp.